Estatuko Administrazio Orokorraren (EAO) egun baliogabeen egutegian sartzen dira jarduera administratiboak egiteko eta herritarrek administrazio publikoaren aurrean dituzten eskubideak erabiltzeko epeak zenbatzeko baliogabetzat hartzen diren egunak.
Administrazio bakoitzak urtero zehazten du egun baliogabeen egutegia (epeak zenbatzeko kontuan hartu beharrekoa), eta urte bakoitza hasi baino lehen argitaratu behar da, herritar guztiek horren berri izan dezaten.
Kasuan kasuko aldizkari ofizialean eta beste hedabideetan argitaratuko da, horren berri izatea bermatzeko.
Egun baliogabeen egutegia lan-egutegi ofizialaren arabera prestatuko da, eta dagokion eremuko (Estatuko, Autonomia Erkidegoko eta Tokiko Administrazioetan) egun baliogabeak finkatuko dira (Herri Administrazioen Administrazio Prozedura Erkidearen urriaren 1eko 39/2015 Legearen 30.7. artikulua).
Lan, Migrazio eta Gizarte Segurantza Ministerioak argitaratuko du lan-egutegia, lanaldia, lanaldi bereziak eta atsedenaldiak arautzen dituen 2001/1983 Errege Dekretuan
ezarritakoaren arabera.
Beraz, oro har, honako hauek izango dira egun baliogabeak:
Lurralde Politikako eta Funtzio Publikoko Ministerioak argitaratuko du Estatuko Administrazio Orokorraren eremuko egun baliogabeen egutegia, Funtzio Publikoko Estatu Idazkaritzaren bidez, Estatuko Aldizkari Ofizialean (BOE), urte bakoitza hasi aurretik. Halaber, behar bezala ezagutarazteko, beste hedabide batzuetan argitaratuko du.
Jarduera administratiboak eta herritarrek Administrazioaren aurrean dituzten eskubideak gauzatzeko, horretarako ezartzen diren epeak eta terminoak bete beharko dira. Arau horrek behartzen ditu bai administrazio gaiak tramitatzeko eskumena duten administrazio publikoen zerbitzuko agintaritza eta langileak, bai interesdunak ere.
Jarduketa bat egiteko arauak zehazten duen berariazko unea da “terminoa”; adibidez, ordu jakin batean bulego publiko batean bertaratzea.
Jarduketa bat egiteko arauak zehazten duen denbora-tartea da “epea”, eta iraupena aldakorra dauka; adibidez, errekerimendu bat zuzentzeko hamar eguneko epea.
“Epez kanpo” egindako jarduketek eragina izan dezakete bai jarduketetan (errekurtsoa epez kanpo aurkezten bada, ez onartzeko ebazpena emango da), bai gaiak izapidetzen dituzten Administrazioaren zerbitzuko langileengan ere (epe barruan ebazpena emateko legezko betebeharra dute, eta betebehar hori betetzen ez badute, diziplina-erantzukizunak ekar diezaieke, araudiaren arabera izan daitezkeen beste erantzukizunen kalterik gabe).
Izapidetze administratiboan epeak zenbatzea konplexua izan daiteke, hainbat elementu hartu behar baitira kontuan:
Herri Administrazioen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Prozedura Erkidearen Legearen 30. eta 31. artikuluek (urriaren 1eko 39/2015 Legea
) epeak zenbatzeari aplikatu beharreko araubide juridikoa ezartzen dute.
Prozedura administratiboen tramitazioan, ordu, egun, hilabete edo urtetan adierazten diren kontuan hartuta, zenbatzeko sistema hau erabiliko da:
Epearen azken eguna baliogabea bada, hurrengo lehenengo egun baliodunera atzeratutzat joko da.
Gainera, egun bat interesduna bizi den udalerrian edo autonomia-erkidegoan balioduna denean eta administrazio-organoaren egoitzarentzat baliogabea denean, edo alderantziz, baliogabetzat hartuko da beti.
Epeak kontatzeko egun bat baliodun edo baliogabe deklaratzeak ez ditu zehaztuko, besterik gabe, administrazio publikoetako lantokien funtzionamendua, lan-denboraren antolaketa, lanaldiaren araubidea eta ordutegiak.
Lege beraren 31. artikuluak, berriz, erregistroetako epeak zenbatzeko aplikatu beharreko araubidea ezartzen du.
Administrazio publiko bakoitzak argitaratuko du dokumentuen aurkezpen elektronikorako laguntza eskainiko duten bulegoak zein egun eta ordutan egongo diren irekita, eta baliabide elektronikoak erabiltzean interesdunek laguntza jasotzeko eskubidea bermatuko dute.
Epeak kontatzeko, administrazio edo erakunde bakoitzaren erregistro elektronikoak, erabilitako egoitza elektronikoari dagozkion data eta ordu ofizialak jarraituko ditu. Erregistro horrek bere osotasuna bermatzeko beharrezkoak diren segurtasun-neurriak izan beharko ditu, eta erraza izan beharko du informazioa eskuratzea edo kontsultatzea.
Erregistro elektronikoaren funtzionamenduak arau hauek jarraituko ditu:
Administrazio publiko edo erakunde bakoitzaren erregistroaren egoitza elektronikoak zehaztuko ditu baliogabetzat hartuko diren egunak, erregistroaren titularrak bere eskumenak zein lurralde-esparrutan betetzen dituen eta 30.7 artikuluan aurreikusitako egutegia kontuan hartuta, eta artikulu honetan aurreikusitako ondorioetarako. Hori izango da erregistro elektronikoetan epeak kontatzeko kontuan hartuko den egun baliogabeen egutegi bakarra, eta 30.6 artikuluan xedatutakoa ez da aplikagarri izango.
Ezarritako epeak luzatu egin daitezke, aurkako agindurik izan ezean (ezin dira luzatu, ordea, errekurritzeko epeak); luzatu ahal izateko, ofizioz edo interesdunek eskatu beharko dute, eta gehienez ere epearen erdian luzatuko da, egoerak hala gomendatzen badu eta hirugarrenen eskubideak kaltetzen ez badira. Epea luzatzeko erabakia interesdunei jakinaraziko zaie.
Nolanahi ere, epeak luzatuko dira misio diplomatikoek eta kontsuletxeetako bulegoek izapidetutako prozeduren kasuan, bai eta, estatu mailan izapideturik, atzerrian izapideren bat bete behar duten edo Espainiatik kanpo bizi diren interesdunek parte hartzen duten prozeduren kasuan ere. Hala ere, amaitutako epea ezin izanen da inola ere luzatu. Halaber, interesdunen eskaera eta luzapenari buruzko erabakia dagokion epea amaitu baino lehen egin beharko dira. Epeak luzatzeari edo ukatzeari buruzko erabakien aurka ezingo da errekurtsorik aurkeztu, prozedurari amaiera ematen dion ebazpenaren kontra bidezkoa dena ukatu gabe.
Gorabehera tekniko baten ondorioz sistemak edo aplikazioak ez badu behar bezala funtzionatu, arazoa konpondu arte, administrazioak amaitu gabeko epeak luzatu ahal izango ditu; horretarako, egoitza elektronikoan argitaratu beharko ditu gertaturiko gorabehera teknikoa eta amaitu gabeko epearen luzapen zehatza.
